Çocuklara Ne Kadar Sorumluluk Verilmeli?
Sorumluluk almak çocuk açısından yetişkin olmaya hazırlıktır. Bütün anne-babalar çocuklarının bağımsız bir şekilde kendi ayakları üzerinde durabilmesini, kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmesini ve kendi kendisine yetebilmesini isterler. Çocuğun hayata hazır, güçlü bir birey olması ise çocukluktan itibaren gittikçe artan ölçülerde sorumluluk verilmesine bağlıdır. Peki ya hangi yaş grubunda çocuklara ne kadar sorumluluk verilmeli?
Sorumluluğun Önemi
Öncelikle sorumluluğun neden bu kadar önemli olduğunu iyive anlamakta fayda var. Çocuklar sorumluluk aldıkça yaşamda yapılması gereken işleri öğrenir ve emek vermeden bir şey kazanılamayacağını anlarlar. Yeterince sorumluluk almamış çocuk, bir şeyler elde etmek için mücadele etmesi gerektiğini anlayamaz, hayatta da aynı şekilde emek vermeden her şeye sahip olmak ister. Dolayısıyla gelecekte bununla ilişkili olarak pek çok uyumsuzluk ve çatışma yaşar. Ayrıca sorumluluk almamak çocuğun kendi potansiyellerini anlayamamasına ve başarı hissini tadamamasına neden olur. Bu nedenle özgüveni yeterince gelişemez. Zamanla içe kapanık bir hal alabilir ve kendisini amaçsız hissedebilir. Bu nedenle anne babaların en temel görevi sorumluluk vererek çocuğu yaşama iyi bir şekilde hazırlamaktır.
Aşırı Sorumluluk Da Tehlikeli
Aşırı sorumluluk vermek de hiç sorumluluk vermemek gibi çocukta olumsuz etkiler yaratır. Örneğin çocuğu mükemmeliyetçi yapabilir ve bu durum yetişkinlikte takıntılara, kaygıya, işkolikliğe ve tatminsizliğe yol açabilir. Aynı şekilde, yüklenen aşırı sorumluluğu başarılı bir şekilde yerine getiremeyeceği için çocuğun kendine güveni de sarsılabilir, başarısız olacağı korkusuyla girişkenlikten vazgeçebilir. Dolayısıyla sorumluluğun dozunun doğru ayarlanması çok önemlidir.
Yaş Grubuna Göre Çocuklara Ne Kadar Sorumluluk Verilmeli?
Her yaş grubunda çocuğun yapabileceği şeyler farklıdır. Yaş gruplarına göre sorumluluklar kabaca şöyle gruplanabilir:
Çocukların 6-8 yaşında alabilecekleri sorumluluklar
- Sofranın hazırlanmasına ve toplanmasına yardım etmek
- Tek başına giyinip soyunmak
- Yardımla ödevlerini yapmak
- Kendi ayakkabılarını bağlamak
- Çantasını hazırlamak
- Kendi döktüklerini toplamak
- Çiçekleri sulamak
- Televizyon izleme saatine uymak
- Harçlığını bağımsızca kullanmak
- Alışverişe yardım etmek
- Gerekli durumlarda telefon kullanmak
- Kitap okumak
Çocukların 8-10 yaşında alabilecekleri sorumluluklar
- Hatırlatmadan öz bakımını yapmak
- Yardım almadan banyo yapmak
- Odasını toplamak
- Odasını, dolabını, yatağını ve çalışma masasını düzenli tutmak
- Kimse hatırlatmadan kendi ödevini yapmak
- İlgilerini belirleyip zamanını planlamak ve günlük programlar yapabilmek
- Ev dışı yakın yerlere gidip gelmek
- Arkadaşlarıyla iyi ilişkiler kurmak
Çocukların 11 – 17 yaşında alabilecekleri sorumluluklar
- Kendi hakkını savunmak
- Başkalarının hakkına saygı duymak
- Ev işlerine yardımcı olmak
- Eve dönüş saatlerine uymak
- Anne babası meşgul olduğunda kardeşiyle ilgilenmek
- Evde tek başına kalmak
- Kendi başına ulaşım araçlarına binmek
- Toplu yerlerde gerektiği gibi davranmak
- Bazı gruplara katılmak (bilim, sanat ya da sporla ilgili gençlik kulüpleri)
- Bağımsız olarak kendi ödev programını yürütmek
- Para biriktirip uzun vadede almak istediklerini planlamak
Sorumluluk verirken olanak buldukça çocuğun seçim yapmasına fırsat vermek önemlidir. Aynı zamanda çocuğu, üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirebilmesi için cesaretlendirmek ve aldığı sorumluluğu titiz bir şekilde uygulamaya çalıştığında destekleyip ödüllendirmek gerekir.
Şunlara da göz atmakta fayda var: